O TYM, JAK OCENIAMY KSIĄŻKĘ PO OKŁADCE I JAK ZROBIĆ DOBRE PIERWSZE WRAŻENIE
Wyobraź sobie, że jesteś na imprezie sylwestrowej u znajomych. W pewnym momencie, późnym wieczorem podchodzi do Ciebie znajoma, która wskazuje na stojącą obok osobę i mówi do Ciebie ,,Piotrze, poznaj Marka. Marku, to jest Piotr, mój dobry znajomy…” W chwili, w której usłyszałeś te słowa, spoglądasz na nowo poznaną osobę, a następnie z uśmiechem mówisz ,,Cześć. Miło mi poznać.” Klasyczna sytuacja społeczna, w której dochodzi do poznania się dwóch osób. Coś jednak się dzieje, bo pomimo ewidentnie sprzyjających okoliczności i osoby znajomej, która doprowadziła do waszego spotkania, nie dostrzegasz w sobie chęci do kontynuacji rozmowy. Co więcej, nawet odczuwasz pewnego rodzaju niechęć dalszego obcowania z tą osobą, przez co czujesz się nieswojo. Takie odczucia mogą wystąpić po jednej i drugiej stronie.
Każdy z nas spotkał się z sytuacją, w której zobaczył kogoś pierwszy raz, a już po kilku sekundach wiedział, że dogada się z daną osobą lub będzie miał z tą relacją pewne trudności. Jako istoty dosyć ciekawe świata niekiedy zastanawiamy się, co powoduje, że właśnie takie reakcje mają miejsce. Oczywiście gdyby poproszono nas o uzasadnienie naszego zachowania, prawdopodobnie większość z nas nie potrafiłaby znaleźć żadnych racjonalnych argumentów tłumaczących odczucia w stosunku do osoby, której tak naprawdę nawet nie znamy.
Wyjaśnieniem dziwnej reakcji opisanej na początku są skłonności naszego mózgu. Ma on bowiem naturalną tendencję do uproszczania procesów poznawczych. Jest pewne przysłowie, które mówi, aby nie oceniać książki po okładce. Niestety, nie jest to proste, ponieważ naturalną dla nas tendencją w pierwszych sekundach kontaktu z druga osobą jest właśnie ocenianie. Takie zachowanie wynika z faktu, że nasz mózg w pierwszych sekundach nie jest w stanie dokonać dogłębnej analizy oraz oceny drugiej osoby, ponieważ nie posiada na jej temat wystarczającej ilości informacji. Jednak potrzebuje impulsu, który zasygnalizuje, czy powinniśmy nawiązać relację z daną osobą, czy raczej powinniśmy jej unikać. To zjawisko w psychologii nazywane jest efektem halo (z języka ang. halo = aureola).
A teraz fakt – mamy zaledwie 11 sekund na zrobienie pierwszego wrażenia. Oznacza to, że w tym czasie druga osoba dokona powierzchownej oceny naszej osoby. Może być ona pozytywna – wtedy mówimy o efekcie anielskim (aureoli), jak również negatywna – w przypadku, którego mamy do czynienia z efektem diabelskim (Golema). Zgodnie z efektem halo, jeżeli wywrzemy na kimś pozytywne pierwsze wrażenie, tak też zostaniemy odebrani przez naszego rozmówcę. Jeżeli natomiast pierwsze wrażenie będzie negatywne, wtedy my także zostaniemy ocenieni negatywnie.
Efekt pierwszego wrażenia jest bardzo ważny, ponieważ raz wywarte wrażenie później bardzo ciężko jest zmienić. Niestety, od anielskiego efektu silniejszy i bardziej trwały jest efekt diabelski. Taka charakterystyka wynika z naszych uwarunkowań ewolucyjnych – mózg bardziej zapamiętuje negatywne rzeczy, ponieważ są one ważniejsze dla przetrwania. Dlatego tak bardzo istotne jest, abyśmy podczas spotkań pamiętali o zrobieniu pozytywnego pierwszego wrażenia. Ponieważ nie mamy do końca wpływu na ocenę naszej osoby przez innych, sama już świadomość istnienia efektu halo pozwoli nam ułatwić nasz kontakt z drugą osobą. Znajomość funkcjonowania tego mechanizmu pozwoli nam odpowiednio w sposób przemyślany i świadomy konstruować pierwsze wrażenie. Należy jednak pamiętać, że podczas tworzenia pierwszego wrażenia, jak we wszystkim, nie powinno się przesadzać, ponieważ możemy naszemu rozmówcy wydać się nienaturalni, przez co uzyskamy efekt odwrotny od zamierzonego. Również ważne jest zapamiętanie, że na pierwsze wrażenie składają się słowa, głos oraz nasza mimika/gestykulacja – bardzo istotne jest, aby te elementy były ze sobą spójne. Poniżej znajdziesz kilka sposobów na to, jak wywrzeć pozytywne pierwsze wrażenie:
- Zawsze dobieraj strój odpowiedni do sytuacji
Na każde spotkanie z klientem przygotuj odpowiednie ubranie. Jeżeli wiesz, że spotykasz się z dyrektorem finansowym, ubierz się podobnie jak on. Włóż na siebie garnitur, koszulę oraz krawat – taki ubiór w tej branży sprawi, że zostaniesz odebrany jako profesjonalista. Jeżeli natomiast idziesz na spotkanie z inżynierem na budowie, założenie takiego stroju spowoduje efekt odwrotny do zamierzonego. Pamiętaj więc, aby wziąć jednocześnie pod uwagę to, jakie w danej branży występują zwyczaje oraz co może zostać ocenione negatywnie. Jeśli masz wątpliwości co do branży, możesz porozmawiać z kolegami lub koleżankami z pracy, którzy znają tę branżę i mogą coś podpowiedzieć.
- Obniż delikatnie ton głosu i mów wolniej
Osoby z niższym tonem głosu odbierane są lepiej, ponieważ ich głos budzi zaufanie. Pamiętaj również, aby nie mówić zbyt szybko, bo możesz zostać odebrany jako ktoś niepoważny oraz nieprofesjonalny, po za tym Twój rozmówca może nie zrozumieć tego, co będziesz do niego mówił. Istotne jest odpowiednie wyważenie tonu i tempa głosu, aby rozmówca nie stwierdził, że mamroczesz coś pod nosem.
- Pamiętaj o zachowaniu kontaktu wzrokowego ze swoim rozmówcą
Podczas spotkania z partnerem biznesowym pamiętaj o podtrzymywaniu kontaktu wzrokowego. Wyobraź sobie sytuację, w której Ty przedstawiasz się i podajesz rękę, ale zanim Twój rozmówca skończy przedstawiać się Tobie, Ty już jesteś odwrócony w stronę innej osoby. Takie zachowanie nie tylko w biznesie, ale również w innych interakcjach międzyludzkich może zostać niewłaściwie zinterpretowane. Powyższe działanie z pewnością zostanie odebrane jako lekceważenie, a Ty sam z pewnością odczujesz na własnej skórze potęgę efektu Golema (halo efekt diabelski).
- Bardzo ważna jest również gestykulacja
Jak już wcześniej zostało wspomniane, powinna ona być spójna z Twoimi słowami. Takie zachowanie pozwoli wzmocnić przekaz. Pamiętaj, że komunikacja niewerbalna odgrywa istotną rolę w kreowaniu profesjonalnego wizerunku.
Swój wizerunek budujemy i podtrzymujemy każdego dnia, warto więc pamiętać o mechanizmach, które mogą wpływać na jego ocenę. Dodatkowo znajomość tych zjawisk pozwala nam uniknąć sytuacji, w których możesz wzbudzić negatywne odczucia, a także ułatwia tworzenie pozytywnego pierwszego wrażenia w umyśle rozmówcy. Ważne jest, aby pielęgnować i cały czas rozwijać te umiejętności, które pełnią znaczącą funkcję podczas budowania długoterminowych relacji z kontrahentami. Pamiętaj również o podstawowej regule, która mówi, że klient najpierw kupuje Ciebie, a dopiero potem jego ciekawość przykuwa produkt lub usługa jaki/jaką proponujesz. Jeżeli wzbudzisz w nim pozytywne reakcje, zgodnie z efektem halo otrzymasz kredyt zaufania, który przełoży się na wizerunek firmy, którą reprezentujesz i niewątpliwie na atrakcyjne zarobki.